Ministerstwo Finansów w jednym z komunikatów ostrzegających przed agresywną optymalizacją podatkową odniosło się do optymalizacji podatkowej z wykorzystaniem obligacji nabywanych w ramach grupy podmiotów powiązanych, w których uczestniczą fundusze inwestycyjne zamknięte (FIZ).
W analizowanych przez organy skarbowe sytuacjach, w ramach grupy spółek nie będących podatnikami podatku dochodowego (tzw. spółki transparentne), dla których dominującym podmiotem jest FIZ, następowała zmiana struktury właścicielskiej finansowana przez emisję obligacji w taki sposób, by przychody z działalności gospodarczej zostały obniżone przez koszty odsetek od obligacji. Struktura optymalizacyjna była tworzona w oparciu o spółki komandytowe i spółki z siedzibą w Luksemburgu.
Zdaniem resortu finansów, tego typu działania podlegają ocenie z punktu widzenia przepisów o klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Okoliczności ich przeprowadzenia wskazują, że mogły być one dokonane przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej z przedmiotem i celem ustawy podatkowej (obniżenie podstawy opodatkowania przez wykreowanie kosztu podatkowego w postaci odsetek od obligacji), a sposób działania uczestniczących w niej podmiotów był sztuczny.
Ministerstwo Finansów zwróciło także uwagę na szereg okoliczności wskazujących na sztuczność tego typu operacji i ich podporządkowanie celowi, jakim jest osiągnięcie nienależnej korzyści podatkowej, w szczególności:
- wykorzystanie skomplikowanej struktury podmiotów bez uzasadnienia gospodarczego (nieuzasadnione dzielenie operacji oraz angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego);
- niski poziom kapitałów własnych i/lub aktywów danego podmiotu w okresie poprzedzającym nabycie udziałów; brak jego historii kredytowej, nie pozwalający na uzyskanie w warunkach rynkowych finansowania na nabycie udziałów w innych źródłach niż FIZ;
- powiązania kapitałowe lub osobowe pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w transakcji;
- brak zabezpieczeń (np. poręczeń, gwarancji) spłaty zobowiązania z tytułu obligacji (występowanie ryzyka ekonomicznego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe);
- wysokość odsetek lub warunki wykupu obligacji ustalone w sposób wykazujący korelację z przychodami generowanymi w spółce zależnej.
W ocenie Ministerstwa Finansów transakcje zawarte w takich okolicznościach mogą nosić znamiona agresywnej optymalizacji podatkowej, dokonanej w celu unikania opodatkowania.
Resort finansów podkreślił, że w przypadku stwierdzenia, że transakcje były dokonywane w sposób sztuczny, uzasadniający użycie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, organy kontrolne określą przewidziane w prawie podatkowym konsekwencje polegające na pozbawieniu nienależnie uzyskanej korzyści podatkowej. W zależności od okoliczności konkretnej sprawy mogą wystąpić również inne dotkliwe konsekwencje, zarówno podatkowe jak i karnoskarbowe.
Ministerstwo Finansów zwróciło także uwagę, że skorygowanie rozliczeń podatkowych wraz z uiszczeniem zaległości podatkowej przed wszczęciem postępowania kontrolnego pozwoli na uchronienie się przed tymi konsekwencjami.
